TOPLUMSAL GELİŞMENİN UNSURLARI

1-   Ekonomik Büyüme
Bir ülkedeki bir yıl boyunca yapılan ekonomik faaliyetlerden elde edilen gelir miktarının ülkede yaşayan tüm insanların sayısına bölünmesi, kişi başına düşen milli geliri gösterir. Milli gelirin artması o toplumdaki ekonomik refahın göstergesidir. Ekonomik refah, beraberinde toplumsal refahı getirir. Toplum yaşamında refah seviyesinin artması sayesinde girişimciler ellerindeki birikimi yatırıma dönüştürür. Böylelikle daha fazla işgücüne ihtiyaç duyulur. İşgücüne ihtiyacın artması ücretleri iyileştirir. Bununla birlikte üretim artar ve dış ticaret gelişir. Böylesi bir tablo ekonominin büyümesi demektir.


2-   Orta Tabaka Genişlemesi
Sanayileşmiş ülkelerde orta tabakada bulunan insanların sayısı oldukça fazladır. Bunun temel nedeni, sanayileşmiş ülkelerin vergi politikasının kişilerin kazançları ölçüsünde değişmesidir. Bu şekilde ülke bir yandan zenginleşirken bir yandan da orta tabakadaki insanların sayısını arttırmış olur.


3-   Toplumsal Bütünleşme
Bir toplumu oluşturan tüm unsurların (gruplar, kurumlar ve sınıflar) arasındaki bütünleşme oranı, o toplumun gelişmişliğini gösteren önemli bir unsurdur. Sınıflar arasında ancak uçurum yoksa bir bütünleşme sağlanabilir. Bu nedenle gelişmemiş toplumlarda, gelişmiş toplumlarda yaşanan bütünleşmeye rastlanmaz.


Toplumsal Çözülme:
Bir toplumda maddi ve manevi kültür elemanlarının birbirleri arasında dengesizlik oluşmasına toplumsal çözülme denir. Toplum yaşamını düzenleyen normlar (kurallar), insanlar arasındaki ilişkileri düzenler ve sağlıklı bir toplum yapısının korunmasını sağlar. Ancak insanların toplum normlarından sapmalar göstermeye başlaması toplumsal çözülmenin göstergesidir.
Toplumsal çözülmenin en önemli nedenleri; iş bölümü yetersizliği, insanların örgütlenmesi önünde engeller olması, toplumun demokratik kurumlarının zayıflaması ve milli birlik bilincinin zayıflaması olarak gösterilebilir.


ÖRNEK :

Kaplumbağa çorbası bir Fransız için ziyafetin görkemli girişini oluştururken, bir Türk bunu soğuk bir şaka olarak algılar. Domuz pirzolasını zevkle yiyen bir Alman karşısında Türk’ün pek de ağzı sulanmaz, hatta yüzü değişir. Kurbağa bacağını iştahla ısıran bir İtalyan’ın karşısında bir Türk şaşkınlıkla karışık tiksinme tepkisi gösterebilir.
Bu parçada sözü edilen durumlar, aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A)   Kültürel çözülme
B)   Kültürel değişme
C)   Kültürel gelişme
D)   Kültürel farklılık
E)   Kültürel çatışma

(1995/ÖYS)


Çözüm :
Paragrafta anlatılan durum, insanların beğenilerinin toplumdan topluma farklılık gösterebildiğine dair iyi bir örnektir. Toplumların beğenileri, bulunulan coğrafyaya, kültüre ve inançlara göre değişebilmektedir. Toplumların genel bir zevk eğilimleri vardır. Bu şekilde insanlar kendi bireysel beğenilerini toplumun genel eğilimine göre şekillendirebilmektedir.
Bundan dolayı yanıt: D’ dir.


ÖRNEK :

Aşağıdakilerden hangisi “toplumsal çözülme” kavramını açıklar?

A)   Yerleşik kurallardan farklı, yeni kuralların oluşması
B)   Bireylerin birbirlerinin çıkarlarını sınırlamaya çalışması
C)   Toplumsal kurallara karşı kayıtsızlığın yaygınlaşması
D)   Farklı değerlere sahip bireylerin bir arada yaşaması
E)   Geçici olarak eski toplumsal düzene dönülmesi

(1991/ÖYS)

Çözüm :
Toplumlarda, değişik eğilimdeki insanların sağlıklı bir biçimde bir arada olmasını sağlayan bir çok etken vardır. İşte toplumsal normlar da bunlardan bir tanesidir. Normlar, insanları bir çerçeve içerisinde bir araya getirmekte ve herkesten, belirtilen kurallara uygun davranmasını beklemektedir. Kişilerin topluma bağlılıkları, bu kurallara uyumluluklarına bakılarak değerlendirilebilmektedir.
Toplumda bir arada yaşamak konusunda sorunlar varsa, bu durum kendisini, insanların bu kuralları dikkate almaması şeklinde kendisini gösterebilir.
Bu nedenle cevap: C’ dir.