1. Türk lehçeleriyle ilgili aşağıdaki değerlendir­me­lerden hangisi doğru değildir?

A) XI. yüzyıldan sonra Oğuzca Anadolu, Azer­beycan, İran'da geniş bir alana yayılır.

B) Oğuzca ilk ürünlerini on üçüncü yüzyılda verir.

C) Osmanlı egemenliğinin başlamasıyla Oğuzca, Anadolu ve Azeri lehçelerine ayrılır.

D) İlk İslamî ürünler Azeri lehçesiyle verilir.

E) Anadolu Türkçesi Halk, Divan edebiyatı olmak üzere iki koldan oluşumunu sürdürür.

2. Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat'ın özelliklerinden biri değildir?

A) Uyak, yarım uyaktır; cinaslardan, rediflerden yararlanılır.

B) Bu veriler anonimdir.

C) Başlangıçta söyleyeni bilinse de zamanla bu ürünler, halkın ortak malı olur.

D) Konular, günübirlik yaşamdan alınır.

E) Düz yazıyla önemli ürünler verilir.

3. Aşağıdakilerden hangisinde "Kutadgu Bilig'de değinilmemiştir?

A) Din - felsefe - edebiyat

B) Eğitim - öğretim - bilim

C) Devlet - siyaset - yasa - töre

D) Erdemlilik - görgü kuralları

E) Arapça'nın yetersizliği - Türkçe'nin zenginliği

4. "1069 - 1970'te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Eski Doğu ve Hint eserlerini bu kitap 'alegorik' olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süs­lenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer."

Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Atabet'ül Hakayık - Edip Ahmet

C) Divan ü Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

E) Muhakemetü'l Lügateyn - Ali Şir Nevaî

5. "Türk dili'nin Arap dilinden geri kalmadığı belli ol­sun diye kullanılmakta olan sözcüklerle bırakılmış olan sözcükleri bu kitapta birlikte yazmak ara sıra içime doğar dururdu..."

Bu sözleri söyleyen yazar ve eseri aşağıdaki­lerden hangisi olabilir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

C) Divan ü Lügat't Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Divan - ı Hikmet Ahmet Yesevi

E) Bakırgan Kitabı - Süleyman Ata

6. "Kutadgu Bilig'den sonra Kaşgar diliyle yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüz­yılda verilen bu eser, kişinin İslam inançları çerçe­vesinde, terbiyesini, eğitim - öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır."

Bu parçada sözü edileneser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Risaletü'n Nushiyye - Yunus Emre

C) Divan ü Lügat'i Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

E) Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

7. 'Divan ü Lügatit Türk' için yapılan aşağıdaki açık­lamalardan hangisi doğru değildir?

A) Tarih, coğrafya, dilbilim, edebiyatı ilgilendirdiği

B) 300'e yakın atasözü, 240 kadar şiir örneği bu­lundurduğu

C) Oldukça güzel beyit, dörtlük, hikmet, seci ör­nekleri verdiği

D) Türk dilinin yapısı, dilbilgisi kuralları, Türklerin yaşamı konularında ilk önemli kaynak olduğu

E) İslami inancı yaymaya çalıştığı

8. Edip Ahmet atım edep, pend sözüm

Sözüm bunda kalur barur bu özüm

Kalür küz, keçer yaz, baru; bu ömür

Tüketür ömürni bu yazım küzüm

Edip Ahmet sözüm öğüttür

Özüm göçer, sözüm kalır

Yaz geçer, güz gelir, ömür biter

Yazım, güzüm ömrüm tüketir

Bu dörtlükten aşağıdakilerden hangisi çıkarı­lamaz?

A) Yoğun, derinlik, çoşkun olduğu

B) Arapça, Farsça sözcükler kullanılmaya baş­landığı

C) İlk İslâm ürünlerden olduğu

D) Mani biçimi uyaklandığı

E)   Yarım uyak kullanıldığı

9. 'Kutadgu Bilig' için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir ahlâk kitabı olduğu

B) Bir siyasetname, ansiklopedi olduğu

C) Beyit sayısının sonradan eklenerek 6645'i bul­duğu

D) Aruz ölçüsüyle yazıldığı

E) Haksızlıklara başkaldırmayı önerdiği

10. "Yesevi tarikatındaki dervişlerin şiirlerini toplayan eserlerdir. Hikmeti söyleyenler, adlarını belirtme­dik­leri için eser anonimdir. Hikmetler dinsel, ulusal ni­teliklidir. Bu şiirler coşkusuz, kuru şiirlerdir."

Yukarıda sözü edilen eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Atabetü'l Hakayık B) Kutadgu Bilig

C) Divan - ı Hikmet D) Şecere - i Ensab

E) Yunus Divanı

11. 'Divan ü Lügati't Türk' için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A) Bir dilbilgisi kitabı olduğu

B) Türk lehçeleriyle ilgilenmediği

C) Zengin bir edebiyat antolojisi olduğu

D) Ulusal bilinçle yazıldığı

E) Birçok bilim dalını ilgilendiren bilgiler bulun­durduğu

12. 'Atabetü'l Hakayık'ı anlatan aşağıdaki özellikler­den hangisi doğru değildir?

A) Girişi 'kaside' biçiminde uyaklanmıştır.

B) Asıl konunun anlatıldığı bölümler 'mani' biçi­minde uyaklanmıştır.

C) Ölçü, heceyi andıran aruzun özel bir kalıbıdır.

D) Beyit nazım birimiyle yazılmıştır.

E) Sanatsal yönden sıradan bir eserdir.

13. Aşağıdakilerden hangisi 'Kutadgu Bilig' için söylenemez?

A) Mesnevi biçiminde yazılmıştır.

B) Arapça, Farsça sözcükler ilk kez bu eserde görülür.

C) 58 başlık altında toplanmış 6425 beyittir.

D) Ölçü, hece ölçüsüdür.

E) Eserde, geleneksel Türk şiirinin özelliklerini yansıtan 173 dörtlük vardır.

14. "1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine su­nulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin oldu­ğunu kanıtlamaya çalışır. 7n500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür."

Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divan'ü Lügatit Türk - Kaşgarlı Mahmut

B) Divan - ı Hikmet - ahmet Yesevi

C) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

D) Hadikatü's Süeda - Fuzuli

E) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

15. Aşağıdakilerden hangisi 'Kutadgu Bilig'in bir özelliği değildir?

A) Dört kişi arasında geçen 'diyaloglu' bir sahne oyununa benzer.

B) Hükümdar, vezir, vezirin oğlu ve zahit (sofu) dört temsilciden başka ikinci dereceden insan­lara da rastlanılır.

C) Hükümdarı övmek amacıyla yazılmıştır.

D) Dört kişilik konuşturularak ideal insan ve dev­letin nasıl olması gerektiği vurgulanır.

E) Yöneten, yönetilenlerin görevleri belirtilir.

İLK İSLAMİ ÜRÜNLER Cevap Anahtarı