İki meridyen arasındaki uzaklığın Ekva­tor’dan kutuplara gidildikçe azalmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Dünya’nın şeklinin geoid olması

B)   Meridyen boylarının eşit olması

C)  Paraleller arasında  kalan  meridyen yaylarının eşit olması

D)  Eksenin Ekvator düzlemini dik kesmesi

E)   Ekvator düzlemi ile ekliptiğin çakışma­ması

(1993)

2.   Okyanus akıntıları incelenirse Kuzey ve Güney yarımkürede halkalar oluşturdukla­rı görülür. Bu oluşumun ana nedeni aşağı­dakilerden hangisidir?

A)   Dünyanın, ekseni çevresinde dönmesi

B)   Akıntıların kıta kenarlarına çarpması

C)  Alize rüzgarlarının etkisi

D)  Deniz suyundaki sıcaklık farklılıkları

E)   Batı rüzgarlarının etkisi

(1981)

3.   Aşağıdakilerden hangisi, yerkürenin gün­lük ve yıllık hareketlerine bağlı olarak de­ğişmez?

A)   Yer ekseninin Ekvator düzlemiyle yap­tığı açı

B)   Dünyanın Güneşe göre konumu

C)  Gece ve gündüzün uzunluğu

D)  Güneşin doğuş ve batış saatleri

E)   Güneş ışınlarının yere değme açısı

(1983)

4.   Sürekli rüzgarların Kuzey Yarımkürede sa­ğa, Güney Yarımkürede sola sapmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Dünya’nın ekseni etrafında dönmesi

B)   Güneş ışınlarının geliş açılarının farklı olması

C)  Dünya’nın Güneş çevresinde dönmesi

D)  Ekliptik ile eksen arasında 23° 27” lık bir açı olması

E)   Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olması

(1995)

5.   Aşağıdakilerden hangisi Dünyanın Güneş çevresindeki hareketinin bir sonucudur?

A)   Gündüz ve gecenin birbirini takip et­mesi

B)   Kıyılarda meltem rüzgarlarının oluş­ması

C)  Çöllerde ufalanmanın hızlı olması

D)  Havanın gün içinde ısınıp soğuması

E)   Gündüz süresinin uzayıp kısalması

(1988)

6.   Aşağıdakilerden hangisi ekvator düzlemi ile ekliptik arasında 23°27’ lık açı olmasının bir sonucu değildir?

A)   Güneş ışınlarının yalnızca dönenceler arasındaki noktalara dik gelebilmesi

B)   Orta enlemlerde mevsimlerin daha be­lirgin olması

C)  Gece ve gündüz sürelerinin uzayıp kı­salması

D)  Gün uzunluğunun 24 saat olması

E)   Kuzey ve Güney yarımkürelerde aynı tarihte farklı mevsimler yaşanması

(1994)

7. Aşağıdakilerden hangisi hem gece-gündüz sürelerinin farklı olmasında hem de mevsimlerin meydana gelmesinde rol oynar

A)   Ekliptik ile eksen arasında bir açının ol­ması

B)   Yörüngenin elips şeklinde olması

C)  Yerkürenin eksen çevresinde dönmesi

D)  Yerkürenin ekseni çevresinde dönüş hızının ekvatorda fazla olması

E)   Yerin kutuplarda basık olması

(1993)

8.   Yerin ekseni etrafında dönüşü sırasında, yan­daki şekil üzerinde be­lirtilen yerlerin hangi­sinde hız en fazladır?

A) 1               B) 2              C) 3               D) 4                E) 5

(1995)

9.   Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki bir noktaya düşüş açısının yıl boyunca değiş­mesi aşağıdakilerden hangisinin bir sonu­cudur?

A)   Yerin Güneş çevresindeki dönüş süre­sinin

B)   Yerin ekseni çevresindeki dönüş süre­sinin

C)  Yerin Güneş’e olan uzaklığının

D)  Yer ekseni ile ekliptik arasındaki açının

E)   Yerin şeklinin

(1993)

10. Kuzey Yarımkürede yaz koşulları yaşanır­ken Güney Yarımkürede kış koşulları ya­şanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Yerin yuvarlak olması

B)   Kara ve denizlerin dağılış biçimi

C)  Yerin kendi ekseni çevresinde dönme­si

D)  Yerin Güneş çevresinde dönmesi

E)   Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması

 (1987)

11. Yılın hangi zamanında, aynı meridyen üze­rinde bulunan yerlerde Güneş aynı anda doğar ve aynı anda batar?

A)   Kuzey Yarımkürenin yaz başlangıç gü­nünde

B)   Her iki yarımkürenin bahar başlangıç günlerinde

C)  Güney Yarımkürenin yaz başlangıç gü­nünde

D)  Güney Yarımkürenin kış mevsimi bo­yunca

E)   Bütün yıl boyunca

(1992)

12. Güneş ışınlarının at­mosfer içindeki yolu­nun uzaması, ışınların tutulmasını artırır.

Buna göre, yandaki haritada belirtilen noktaların hangisinde 21 Haziran’da tutul­manın en az olması beklenir?

A) 1                B)2                 C)3                  D) 4                E) 5

(1987)

13.

Haritada belirtilen şehirlerin hangisinde gece-gündüz uzunluğu, yıl boyunca en az değişir?

A) Washington    B) Moskova   C) Kolombo   D) Mekke   E) Kap

(1984)

14. Gelgit olayını izleyen bir gözlemci, denizde görülen seviye değişmelerinin her gün bir önceki güne göre 50 dakikalık bir gecik­meyle ortaya çıktığını gözlüyor.

Gözlemci bu durumu ne ile açıklayabilir?

A)   Ay’ın çekim gücünde değişmeler ol­masıyla

B)   Güneşin çekim gücünün Ay’ınkine ek­lenmesiyle

C)  Dünya’nın kendi ekseni etrafında dön­mesiyle

D)  Ay günü ile Güneş günü arasındaki za­man farkıyla

E)   Ay’ın kendi ekseni etrafında dönmesiy­le

(1990)

15. Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesine dik geldiği gün, yeryüzünde aşağıdakilerden hangisi gözlenir?

A)   Güney Yarımkürede en uzun gün ya­şanması

B)   Aydınlanma dairesinin kutup noktala­rından geçmesi

C)  Kuzey Kutup Dairesinde gece süresi­nin 24 saat olması

D)  Ekvatorda gündüz süresinin gece süre­sinden uzun olması

E)   Kuzey Yarımkürede yaz gündönümü yaşanması

(1991)

16. Yeryüzünün herhangi bir kesiminde yıl bo­yunca aynı mevsimin hüküm sürmesi neye bağlıdır?

A)   Yeryüzünün sade bir yapıya sahip ol­masına

B)   Yeryüzünün tümüyle kara ya da tü­müyle deniz olmasına

C)  Yer yörüngesinin daire biçiminde ol­masına

D)  Yerin sadece Güneş  çevresinde hare­ket etmesine

E)   Yer ekseninin yörünge düzlemine dik olmasına

(1985)

17. Ankara’da oturan bir kişi, 21 Aralık’ta baş­ka ülkedeki bir kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz süresinin   Ankara’dakinden daha uzun olduğunu görüyor.

Bu kişinin gittiği yer, Ankara’ya göre nere­de olabilir?

A)Kuzeydoğuda B)Kuzeyde C)Güneyde D) Doğuda E) Batıda

(1990)

18. Aydınlanma dairesi, aşağıdakilerin hangi­sinde verilen tarihlerde kutup noktalarına teğet geçer?

A)   21 Haziran, 23 Eylül

B)   23 Eylül, 21 Aralık

C)  21 Aralık, 21 Mart

D)  21 Mart, 23 Eylül

E)   21 Haziran, 21 Aralık

(1995)

20. Yörüngesi elips biçiminde olduğundan Dünya, mart ayında Güneş’e yaklaşmakta, Haziran ayında Güneş’ten uzaklaşmaktadır. Oysa Türkiye’de sıcaklık ortalamalarının mart ayında Haziran ayından daha düşük olduğu gözlenmektedir.

Yukarıdaki durumdan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A)   Güneş’e yaklaştıkça Dünya üzerindeki sıcaklık düşmektedir.

B)   Haziran ayında Güneş ışınlarının yere değme açıları büyümektedir.

C)  Mart ayında atmosfer çok nemli oldu­ğundan sıcaklığı düşürmektedir.

D)  Haziran ayında atmosfer incelip seyrel­diği için ısıyı iyi iletmektedir.

E)   Haziran ayında Güneş daha çok ısı enerjisi yaymaktadır.

(1979)

21. Türkiye’de ocak ve şubat aylarında görülen hava olayları Arjantin’de temmuz ve ağus­tos aylarında görülebilmektedir.

Bu durum Arjantin’in hangi özeliği ile ilgili­dir?

A)   Batı rüzgârlarına kapalı olmasıyla

B)   Sürekli yüksek basınç merkezlerinin et­kisinde kalmasıyla

C)  Güneydoğu alizelerine açık olmasıyla

D)  Kuzey-güney doğrultusunda uzanmasıyla

E)   Güney yarımkürede yer almasıyla

(1983)

22. Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi ara­sındaki 23° 27’ lık açı 33° olsaydı, Dünya ile ilgili bir takım olgular bugünkünden farklı olurdu.

Aşağıdakilerden hangisi böyle bir açı deği­şiminin sonucu olabilir?

A)   Yerin, Güneşten aldığı enerjinin artma­sı

B)   Kutup kuşağının ortadan kalkması

C)  Ekvator çevresinde yıllık ortalama sı­caklıkların yükselmesi

D)  Tropikal kuşağın genişlemesi

E)   Yerden uzaya yansımaların artması

(1986)

23. Yerkürenin kendi ekseni çevresindeki hızı. Ekvatorda yaklaşık 1670 km/saattir. Yer­küre çevresinde, dairesel bir yörüngede hareket eden uzay aracından, Ekvator üze­rindeki sabit bir nokta sürekli olarak görül­mekte ise bu uzay aracının hızı için ne söy­lenebilir?

A)   Hep aynı nokta görüldüğünden, Yerin dönme hızına eşittir.

B)   Yörüngesi yerküreninkinden kısa oldu­ğu için, Yerin dönme hızından küçük­tür.

C)  Yerden uzaklığı bilinmediğinden, bir şey söylenemez.

D)  Yerçekiminden etkilenip etkilenmediği bilinmediğinden, bir şey söylenemez.

E)   Yerkürenin dışında döndüğü için Yerin hızından büyüktür.

(1982)

24. “Yerkürenin ekseni yörünge düzlemine dik olsaydı, gece ile gündüz süreleri birbirine eşit olacak, mevsimler olmayacaktı.

Eksen eğikliğinin sözü edilen sonucu do­ğurması, aşağıdakilerin hangisinde mey­dana getirdiği değişiklikten kaynaklan­maktadır?

A)   Yerküreyle Güneş arasındaki uzaklıkta

B)   Yerkürenin yörünge üzerindeki dönüş hızında

C)  Yerkürenin kendi çevresindeki dönüş hızında

D)  Güneşin yaydığı ısı enerjisi miktarında

E)   Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısında

 (1981)

25. Aşağıdaki tarihlerin hangisinde, Güneş ay­nı meridyen üzerinde bulunan yerlerde ay­nı anda doğar ve aynı anda batar?

A) 21 Ocak  B) 21 Mart  C) 21 Haziran  D) 23 Ekim E) 21 Aralık

(1996)

26.

Aşağıdakilerden hangisi. Dünya şekilde gösterilen konumdayken gerçekleşen bir durum değildir?

A)   Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesine dik gelmesi

B)   Ekvator’da gece gündüz sürelerinin eşit olması

C)  Kuzey Yarımkürede yaz mevsiminin yaşanması

D)  Güney kutup noktasında gündüz süre­sinin başlaması

E)      Aydınlanma dairesinin kutup daireleri­ne teğet geçmesi                      

(1996)

27. Ay yüzeyinde neden meteorolojik olay gö­rülmez?

A)   Dünyaya uzak olduğundan

B)   Hava ve su bulunmadığından

C)  Uydu olduğundan

D)  İç ısısını kaybetmiş olduğundan

E)   Bitki örtüsü bulunmadığından

(1988)

28.

Yukarıdaki şekilde gösterilen X ve Y nok­talarıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A)   Y noktası 21 Aralık’ta Güneş ışınlarını dik alır.

B)   X noktasında yıl boyunca gece - gün­düz süreleri eşittir.

C)  X ve Y noktalarının bulundukları en­lemler arasındaki bir yer, yıl içinde iki kez Güneş ışınlarını dik alır.

D)  Y noktasının yıl içinde yaşadığı en uzun gece 21 Haziran’dadır.

E)   Y noktasındaki gölge boyunun yıl için­de en kısa olduğu tarih 23 Eylül’dür.

(1997)

29. Şekilde matematik iklim kuşakları gösteril­miştir.

Orta kuşaklarla kutup kuşakları arasındaki sınırın 66° 33’ dan geçmesinde temel alı­nan ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Kara ve denizlerin dağılışı

B)   Sürekli rüzgarlar

C)  Basınç kuşakları

D)  Aydınlanma daireleri

E)   Buzul alanlarının dağılışı

(1997)

30. a uçağı Kutup Dairesi, b uçağı Yengeç Dö­nencesi, c uçağı ise Ekvator üzerinde, yer­den aynı yükseklikte uçarak Dünya çevre­sindeki turlarını aynı sürede tamamlıyorlar.

Aşağıdakilerin hangisinde, bu uçaklar, hızı en az olandan en fazla olana doğru sıralan­mıştır?

A)c

(1997)

31. Yer ekseni ile Ekvator düzlemi arasında 23°27’ lık bir açı olması nedeniyle, aynı boylam üzerinde, Güneş 21 Haziran’da Türkiye’nin kuzeyindeki bir noktada güne­yindeki bir noktaya göre daha geç batar.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki duru­mu doğuran nedene bağlı değildir ?

A)   Kuzey Yarımkürede kış mevsimi yaşa­nırken Güney Yarımkürede yaz mevsi­mi yaşanması

B)   Ekvator üzerinde yıl boyunca gece ve gündüz süresinin eşit olması

C)  Güneş ışınlarının dönencelere yılda bi­rer kez dik gelmesi

D)  21 Aralık ve 21 Haziran’da aydınlanma dairesinin kutup dairelerinden geçme­si

E)   Kutup noktalarında 6 ay boyunca Gü­neş’in batmaması

(1998)