0-6 ÇOCUĞUN GELİŞİMSEL ÖZELİKLERİ

0-6 ÇOCUĞUN GELİŞİMSEL ÖZELİKLERİ 1.AY

Yüzü koyun yatırıldığında başını kontrol etme çabası içindedir. 4.haftada tutabilir ve kaldırabilir. Eli kapalıdır. Avucunun içine küçük bir nesne dokundurulduğunda sıkıca yakalar. Yüksek sese tepkide bulunur. Göz, yakın bir nesne üzerine kısa süre sabitleşebilir. Parlak renkler ve şematik şekiller üzerinde, gözün biraz daha fazla kaldığı izlenebilir.

1–4 AYLARDA

Omuz ve baş kontrolü görülmeye başlar. 3. ve 4.aylar içinde desteklendiğinde kısa bir süre oturabilir. Başını dik tutabilir. Kollarına dayanarak doğrulabilir. Görme duyusu gelişmiştir. Yatay hareket eden nesneleri izleyebilir .Göz ilgisini çeken nesneler üzerinde daha uzun süre kalır. Görme ve işitmenin işbirliği görülür. Sesin geldiği yöne bakar.Çevreye ilgi artar, Esas sesleri taklit etme yeteneği gelişmiştir. Yakaladığı bir hareketi durmadan tekrar eder. Çıngırağı hızla sallayınca ses çıkardığını fark eder. Avuç içi ile yakalar. Her şeyi ağzına götürür. Eller hafif açıktır.

4-10 AYLARDA

Sırt üstü durumundan yan yatmaya geçebilir. Emekleme denemesi 5. ayda görülür.7. ayda, sürünme ve emekleme gelişir.8.ayda tam dönüş görülür. Uzatılan nesneyi yakalamaya çalışır. Aynı ay içinde hangi elini seçtiğini belli edebilir. Sonra bu eli değiştirebilir. Katı mamaları,4.ayın sonu ve 5.ay içinde yiyebilir. Anlamlı sesler ve heceler çıkarmaya başlar, taklit yeteneği gelişmektedir.Destekle oturabilir. Omuz ve baş kontrolü gelişmiştir. 7.ay içinde desteksiz oturma görülür. Yardımla ayakta durabilir. Tutunarak durma 9. ve 10. Ayda  görülür Emeklemede ustalaşmıştır. Göz ve el koordinasyonunun başlangıcı 4. aya rastlar.6.ay içinde tanıdık ve yabancı yüzleri ayırt etme başlar. Seçicilik görülür.Objeleri bir elinden diğerine geçirebilir

10–12 AYLARDA

Yardımsız ayağa kalkabilir. Tutunarak yürür. Erken yürüme görülebilir. Ortalama yürüme zamanı 13-15 aylar arasıdır. Yatma durumundan oturmaya geçebilir. Düşmeden, eğilebilir. Çevrede gördüğü davranışları taklit edebilir. Parmaklarını deliklere sokmaya çalışır; halkaları yakalar. Yetişkinlerin sallanarak ve vurarak yaptığı oyunlardan zevk alır. Üç küpü yan yana getirmeye çalışır. Ulaşmak istediği nesneyle arasındaki engeli kaldırabilir. Amaç-sonuç bağlantısını kura bilmektedir. Bu ilk zekâ belirtisidir. Nesneleri son kayboldukları yerde değil,ilk denemede bulduğu yerde arar.Topu karşısındaki kişiye atma denemeleri yapar. Önceden anlama, kestirme görülür. Annenin kalkmasının onun gideceğine işaret olduğunu sezinler ve ağlayabilir. Yabancılardan çekinme ve korkma görülür. Kendini besleme isteği gösterir. Kaşığı kullanmak ister. Kahkaha ile gülebilir. Sevgi gösterir.

 2.YIL

İki yaş çocuğu en iyi şekilde koklama, tatma, dokunma, duyma ve görme duyuları yoluyla öğrenebilir. Çok meraklıdırlar ve her şeyi araştırıp keşfetmek isterler. Çok cesaretlidirler ve onların bu araştırıcı doğaları yetişkinleri korkutabilir. Bu nedenle, kısıtlanmaksızın denetlenmeleri gerekebilir. Dikkat süreleri 2-5 dakika gibi çok kısadır. Ancak bir şey onlara çok ilginç gelirse daha uzun bir süre etkinliğe katılabilirler. İki yaşındaki çocuk ancak iki-üç kelimelik cümleler kurabilir. Bu dönemde merak duygularının da bir sonucu olarak, sık sık "ne, niçin, nerede" gibi sorular sorarlar.

Bilişsel GELİŞİM

Şekilleri yerleştirebilme, Çocukların rahatlıkla alıp kullanabilecekleri yerlere oyuncaklarını yerleştirmelerini sağlama,İçerisine şekilleri yerleştirebilecekleri şekil kutuları verme Sınırlı ilgi süresi ,Çocuklara 2-5 dakika sürecek kısa hikayeler okuma Çocuklarla şiir ve parmak oyunları tekrarlama Yetişkini taklit, Çocukların kullanabilmeleri amacıyla, dramatik oyun köşesinde şapka, çanta, küpe gibi aksesuarlar bulundurma,

18-24 AYLAR

Sandalyede rahatlıkla oturabilir. Elinden tutulduğunda, merdivenleri inip-çıkabilir. Tek ayaküstüne atlayabilir. Atlamada iki ayağını birden kullanamaz. Koşabilir;ancak ani dönüşlerde dengesini kaybeder. Kaşığı doğru tutar ve ağzına götürebilir. Araç kullanarak,ulaşmak istediği nesneyi yakalayabilir. Tekerlekli arabayı çekebilir. Topa tekme vurabilir. Bebeğinin gözünü,kulağını,ağzını v.b organlarını gösterebilir. Bazı nesneleri veya canlıları resimlerinden tanır ve gösterir. Objelerle ilgili etkinliklerde,yatay kavramına doğru bir yöneliş izlenir. Doğrudan algı alanında olmayan,ancak daha önce gördüğü bir olayı,taklit yoluyla,ortaya koyabilir. İlgi alanında dikkat toplama ve hatırlama süresi,yaklaşık 15 dak. dolaylarındadır. Yeni etkinlikler dener;beceremediğinde,önce ustalaştığı benzer bir davranışı tekrarlayarak çözüm arar. Düşüncelerini,taklit yoluyla,davranış ve tavır alışkanlıklarıyla ortaya koyar. Yapması istenen basit istekleri yerine getirebilir. Oyuncaklarını bir sepete koyabilir. Kitap sayfalarını üçer-beşer çevirebilir;tek tek çevirmeyi de becerebildiğini,zaman zaman,ortaya koyar. Kağıdı katlamaya çalışır; el seçimini ortaya koyar; ancak zamanla bu seçimi kendiliğinden değiştirebilir. Tahta küpleri kutudaki yerlerine yerleştirebilir. Bir kelimelik cümleler çoğunlukta olmakla birlikte,iki kelimelik zaman zamanda,üç kelimelik cümleler kurabilir. Öz-yönelim çok güçlüdür;sevdiği kişi ve nesneleri paylaşmak istemez. Mutluluk ve haz duygularını, yoğun biçimde, belli eder. Utanma, korku, öfke kıskanma duyguları belirir. Diğer çocuklara ilgi artar. Dışkılama kontrolü gelişmektedir.

3 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük ve küçük kas aktivitelerinde daha başarılı, daha fazla kontrole sahiptirler. Daha istekli, ilgili arkadaş canlısı ve daha bağımsızdırlar. Hikaye dinlemek ve tekrarlamaktan hoşlanırlar. Dikkat süreleri hala çok kısadır. Üç ve daha fazla kelime içeren cümleler kurabilirler. Hala hatalı konuşmakla birlikte konuşmalar daha anlaşılır şekildedir. 1000 kelime hazinesine sahiptirler. İki-üç emri arka arkaya yerine getirebilirler. Su köşesi aktivitelerinden hoşlanırlar.

Bilişsel GELİŞİM

Üç objeyi seçme ve sayma , Her çocuk için masaya çatal, kaşık, tabak koymalarını isteme , Bahçeden seçerek üç çiçek toplamasını isteme ,Dört-altı rengi tanıma ve eşleştirme (önce kırmızı, yeşil, mavi, sarı daha sonra kahverengi, siyah, turuncu, mor)Bir daireyi her biri farklı renk olacak şekilde altı eşit parçaya bölme ve çocuktan bu altı rengi seçerek etrafına yerleştirmesini isteme , Altı tane renkli kutu ve altı tane aynı renkteki fasulye torbaların çocuğa vererek, uygun renkteki fasulye torbasını uygun kutuya fırlatmalarını sağlama , Bir kutuya 8-10 tane farklı renkte nesne koyarak çocuktan ismi söylenilen renkteki nesneyi bulmasını isteme,Merdivenleri tek adımlarla çıkabilir. Tek ayak üzerinde durabilir zıplar; parmak uçlarında yürüme denemeleri yapar.Koşmayı daha iyi becerir; köşeleri rahatlıkla döner, hızını artırabilir ve azaltabilir. Zaman zaman tökezlenir ve düşer. Ayakkabılarını (genellikle ters) giyinebilir; ancak bağcıklarını bağlayamaz. Basit giysileri giyebilir.ve çıkarabilir. Küpleri üst üste koymada ustalaşmıştır.9-10 küple kale yapabilir. Küpleri yatay kullanma görülür. Su dolu bir bardağı taşıyabilir;suyunu içebilir. Çatalla yemek yemeye başlar. Kaşık kullanmada ustalaşmıştır. Kağıdı yandan katlayabilir. Gösterildiği halde, genelikle köşe katlaması yapamaz. Köşeli, dikey çizgiler çizebilir. Bir insanı normal çizemez, yuvarlak çizgilere geçiş görülür. Tuvalet ihtiyacını belirtir. Ancak, zaman zaman,oyuna daldığında ya da bazı geceler,haber verme gecikebilir. Yuvarlak, kare, üçgen şekilleri eşleştirebilir;yerine yerleştirebilir;ancak bu şekilleri çizemez. Özellikle dilde, bu eşleştirme yeteneği belirgindir. Objeleri kolayca sınıflayabilir; tanımlayabilir; kıyaslayabilir. Ana renkleri tanır ve eşleştirebilir. Durmadan soru sorar. Uygun olan ve olmayan davranışlarıyla ilgili tepkileri anlayabilir; bunlara göre kendini yöneltebilir.Koku ve dokunma farklılıklarını ayırt edebilir.

4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

El becerileri daha gelişmiştir. Daire ve kare şekillerini kopya edebilir. Vücudun baş bölümlerinin bulunduğu resimler çizebilir. Büyük parça "yap-boz"ları yerleştirebilir.

Bilişsel GELİŞİM

Çocuklarla uzunluğu hakkında konuştuktan sonra renkli kurdeleleri kesmelerini sağlama , Üç-dört farklı uzunlukta samanı kesme ve onları uzunluklarına göre sıraya koymalarını sağlama ,(Dört ve daha fazla sayı sayma)Dört fasulye torbasını seçerek, sayarak fırlatmalarını sağlama, Çocuklardan zıplarken saymalarını isteme ,Yemek zamanı arkadaşlarını saymalarını isteme , Kutudan dört kurabiyeyi sayarak almalarını isteme , Meyveyi dört parçaya kesmelerini isteme Grup kararlarını oylama ve her oyu gösteren bir grafik yaparak oyları sayma Gün boyunca karşılaştığı nesnelerin renklerini tartışma. Örneğin: Kırmızı ışık, yeşil ağaç, sarı muz gibi . Bir grup nesneyi renklerine göre ayırma, benzer ve farklılıklarını söyleme ,Koşmada daha güvenlidir. Bir bacak üzerinde daha uzun süre dengede durabilir. Top yakalamada becerisi artmıştır.El-göz işbirliği gelişmiştir. Elini,yüzünü yıkayabilir. Dişini fırçalar. Kendi başına giyinebilir;düğmelerini ilikleyebilir. Saçını tarar. Dökmeden bir kaptan diğerine su boşaltabilir. Bloklarla küpleri kullanarak binalar yapabilir. Diğer çocuklarla yarışmaya girer ,Paylaşabilir. Öz-yönelim hala yoğun olmakla birlikte başkalarının varlığına ve haklarına bilinçlenme başlamıştır. Büyük küçük kavramları gelişmiştir. Kağıdı köşeli katlamada hala güçlük çeker,zaman zaman başarır. Objeleri 4 e kadar sayabilir. Az-çok kavramı gelişmeye başlar. Birkaç harf yazabilir .Kitap sayfalarını rahatlıkla,tek tek çevirebilir. Makası kabaca kullanabilir. Masal dinlemeyi sever. Dikkat süresi 10–15 dakika ile değişir. Üç tekerlekli bisikleti kullanmada ustalaşmıştır. Ana renklerin isimlerini rahatlıkla kullanır. Eksik çizilmiş resimlerin bir-iki eksiğini görebilir. Üçgen ve kare şekilleri kabaca çizebilir. Artı ve çarpı şekillerini çizebilir. İnsan resmini bir baş ve ona bağlı olarak çıkan iki çizgi ile belirterek çizer. Beden bu çizimde yer almaz. İki-üç kişilik grup oyunlarına katılır

5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİSİM ÖZELLİKLERİ

Motor becerileri daha gelişmekle birlikte harf ve sayıları ters yazabilir. Durmaksızın konuşur ve sorular sorar. Zaman kavramı ile daha fazla ilgilenmeye başlar ve saatin akrep ve yelkovanının temel hareketlerini bilir. İlk, orta ve son gibi pozisyon kavramlarını bilir. Kendi adını yazabilir veya gördüğünde tanıyabilir. Dikkat süreleri artmakla birlikte yetişkine oranla hala çok kısadır. Gerçek ile hayali çok zor ayırt edebilirler.

Bilişsel GELİŞİM

0, Çocukların görünmeyen bir yerlerine adlarını yazma, Elbise ve ayakkabı dolabına her bir çocuğun adını yazma Çalışmalarına isimleriniyazmaları için cesaretlendirme,(Birden yirmiye kadar ezbere sayma) , Masada çocukları sayma ,Peçeteleri sayma , Tabakları sayma, Çocukların karşılaştıkları materyalleri onlarla sayma ,(Birden beşe kadar sayıları yazma) , Sayıları yazmaları için çocuklara kağıt kalem verme , Tıraş köpüğü vererek çocuğun bunlarla sayıları yazmasını isteme Küçük kas gelişimi ileri düzeydedir. Kalemi rahatlıkla kullanabilir. Kesme ve yapıştırma etkinliklerine ilgi duyar. Kare ve üçgen şekilleri rahatlıkla kopya edebilir;ancak,baklava biçiminin meyilli kenarlarını çizmede,hala güçlük çeker. Karşılaştırmalar yapabilir. Kendini eleştirebilir .Çevresini denetlemek ister .İnsan resmini,baş,bacaklar ve ayaklar olarak çizer. Bedenin bu çizimde yer alması,altıncı yaşa doğru gerçekleşebilir. Objeleri on'a kadar sayabilir.Büyüklük küçüklük kavramlarından sonra"orta""yarım" ve"ikisi arası" kavramlarında da gelişme görülür. Olaylarla zamanı birleştirmeye başlamıştır. Sabah ve akşamı bilir. Televizyonda sevdiği dizinin zamanını hatırlamaya başlar. Bilgi toplayıcı sorular sorar. Kelimelerin anlamlarını öğrenmek ister. Basit kelimeleri,özellikle kendi adını kopya etmek iste;deney fırsatı verildiğinde başarılı olur. Para ile alış veriş yapabilir.Düzen duygusu gelişmiştir. Çevresini denetlemek ister. Ayakkabılarının bağlarını bağlayabilir. Eksik insan ve eşya resimlerini tamamlayabilir. Önceleri olduğu gibi korku ile sık sık sarsılmaz. Kendine ve çevresine güvenir. Gerçek ve hayal arası ayrımı yapmaya başlar. Yaptığı işin görülüp beğenilmesini ister. Sosyal uyum için gerekli davranışları,çevresinde gördüğü örnekleri taklit ederek,elde eder. Benlik kavramı iyice gelişmiştir. Model aldığı kişiyi taklit eder.

0-6 YAŞ GELİŞİM AŞAMALARI 6 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Canlı ve coşkulu olduğundan yeni şeylerle yeteneklerini denemeye heveslidir. Bu nedenle yeni denemelere girmeye çok isteklidir. Okuma yazma ve sayıları kullanma yeteneğinin ilk adımlarını atabilir. Fakat öğrendikleri şeyler hala gözlemlediği ve yaptığı şeylere dayalı olup, soyut düşünemezler. Beş yaşa oranla daha titizlikle üçgen çizebilir, kareyi daha doğru biçimde kopya edebilir. Nesnelerdeki benzerlikleri ve farklılıkları söyleyebilir. Ortalama 3000 kelime hazinesine sahiptir. Geçmiş, şimdi ve gelecek zaman kavramları şekillenmeye başlamıştır. Ev içi ve dışı etkinliklerde çok canlıdır.El becerisinin ona sağlayabileceği olanakları keşfetmiştir. Bloklarla çeşitli yapılar yapar ve oyunlarında bunları kullanır. El işi çalışmalarını severek yapar. Rahatlıkla keser; yapıştırır; katlar ve şekil verebilir. Top ve ip oyunları yaygındır. Erkek çocukların genellikle top,kız çocuklarının ise ip oyunlarını yeğledikleri görülür. Grup oyunlarına istek artmıştır. Çizgileri daha gerçekçidir. Bir insan resmini, baş, gövde, kollar ve bacaklarını belirterek tan çizebilir. Şekilleri tanır eşleştirebilir. Harfleri kopya edebilir; adını yazabilir. Kitapta resim boyamayı ve resim yapmayı sever.